Zbigniew Madeyski
Zbigniew Madeyski w 1935 | |
Data i miejsce urodzenia |
15 października 1897 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
24 października 1984 |
Poseł na Sejm III kadencji (II RP) | |
Okres |
od 1930 |
Poseł na Sejm IV kadencji (II RP) | |
Okres |
od 1935 |
Odznaczenia | |
|
Zbigniew Stanisław Madeyski (ur. 15 października 1897 w Krakowie, zm. 24 października 1984 w Warszawie) – doktor prawa, działacz niepodległościowy i społeczny.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie prawnika Bartłomieja Zbigniewa Madeyskiego h. Poraj (1867–1907) i Anny Heleny z Uderskich h. Niezgoda (1876–1944). Ukończył Gimnazjum Klasyczne w Samborze, maturę zdał eksternistycznie w Wiedniu (1915). Następnie ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, Studium Rolnicze przy UJ oraz Szkołę Nauk Politycznych w Krakowie i szkołę oficerska w Bratysławie. Był działaczem tajnych organizacji niepodległościowych.
Podczas I wojny światowej służył w I Brygadzie Legionów Polskich (1915–1917) i armii austriackiej. Od 1918 w Wojsku Polskim, walczył podczas wojny polsko-ukraińskiej i wojny polsko-bolszewickiej.
W latach 1924–1927 pracował na stanowisku referenta do spraw prawnych i hipotecznych załogi kopalni „Saturn” w Czeladzi. Należał do założonego w 1926 Klubu Polityczno-Społecznego im. Józefa Piłsudskiego w Zagłębiu Dąbrowskim, działał w Związku Legionistów Polskich Zagłębia Dąbrowskiego. Następnie, w latach 1927–1928, poszerzał wiedzę dotyczącą pracy i polityki socjalnej na studiach w Paryżu i Brukseli oraz w Międzynarodowym Biurze Pracy w Genewie. Od lipca 1928 do lutego 1929 pełnił funkcję sekretarza Walerego Sławka. 29 stycznia 1929 został wybrany na stanowisko prezydenta Dąbrowy Górniczej, które sprawował do 8 lutego 1933. W latach 1933–1935 pełnił funkcję naczelnego dyrektora Funduszu Pracy. Był posłem na Sejm III (1930–1935) z ramienia BBWR i IV kadencji (1935–1938) II RP, związanym z grupą „Jutro Pracy”.
Na początku II wojny światowej przebywał na Wileńszczyźnie jako delegat ekspozytury Ministerstwa Opieki Społecznej. Podczas okupacji niemieckiej został osadzony w niemieckim obozie Stalag Ib Hohenstein, a następnie był więźniem warszawskiego Pawiaka (aresztowany 2 maja 1941) i więzienia na Montelupich w Krakowie. Po zwolnieniu (w kwietniu 1942) pracował do 1944 jako agronom gminny w Kalwarii Zebrzydowskiej, następnie w ZG PCK w Warszawie. Od połowy 1943 był zastępcą dyrektora Departamentu Pracy i Opieki Społecznej Delegatury Rządu RP na Kraj[1]. Brał udział w powstaniu warszawskim jako dowódca Kompanii Dyspozycyjnej przy KG AK na Starym Mieście. Po upadku powstania przetrzymywany w obozie przejściowym w Pruszkowie. W lutym 1945 dotarł do Piotrkowa Trybunalskiego, gdzie pracował w ZG PCK. Aresztowany przez NKWD, do 18 lipca 1945 więziony w Łodzi. Po zwolnieniu działał w Stronnictwie Pracy, do 1950 na stanowisku wiceprezesa ZG. W latach 1949–1968 pracował na kierowniczych stanowiskach w Instytucie Urbanistyki i Architektury w Warszawie.
Od 30 grudnia 1930 był mężem śpiewaczki Krystyny z Dąbrowskich (1911–1962), z którą miał syna Wojciecha.
Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A23-11-21)[2].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Niepodległości (7 lipca 1931)[3]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1978)
- Krzyż Walecznych
- Złoty Krzyż Zasługi (15 września 1937)[4]
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 (1970)
- Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1972)
- Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1977)
- Złota Odznaka Honorowa Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego (1973)
- Krzyż Komandorski Orderu Korony Włoch (Włochy)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Waldemar Grabowski, Polska Tajna Administracja Cywilna 1940–1945, Warszawa 2003, s. 243.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 156, poz. 227 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 213, poz. 355 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 453–454. [dostęp 2021-04-30].
- Jacek Czajowski, Jacek M. Majchrowski: Sylwetki polityków drugiej Rzeczypospolitej. Kraków: Wydawnictwo ZNAK, 1987. ISBN 83-7006-170-2.
- Ryszard Gajewski: Madeyski Zbigniew W: Słownik biograficzny katolicyzmu społecznego w Polsce, tom II: K–P (przewodniczący Komitetu Redakcyjnego Ryszard Bender), Warszawa 1994, s. 105–107 (z fotografią).
- Magdalena Majkowska: Zbigniew Madeyski (1897–1984). Piłsudczyk, prezydent Dąbrowy Górniczej. Zarys biografii politycznej. W: Między prawdą a zwątpieniem. W poszukiwaniu obrazu przeszłości. pod red. Katarzyny Całus, Roberta Majznera. T. 5. Częstochowa: Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie, 2019, s. 33–44. ISBN 978-83-7455-594-4. [dostęp 2021-04-30].
- Członkowie Delegatury Rządu na Kraj
- Członkowie Związku Legionistów Polskich
- Ludzie urodzeni w Krakowie
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945
- Odznaczeni odznaką honorową „Za Zasługi dla Warszawy”
- Odznaczeni odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie
- Polacy odznaczeni Orderem Korony Włoch
- Politycy Stronnictwa Pracy (1945–1950)
- Posłowie na Sejm III kadencji (1930–1935)
- Posłowie na Sejm IV kadencji (1935–1938)
- Powstańcy warszawscy
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Urodzeni w 1897
- Więźniowie Pawiaka (okupacja niemiecka)
- Więźniowie więzienia na Montelupich w Krakowie
- Zmarli w 1984
- Żołnierze Legionów Polskich 1914–1918